Ταξιδι στα Κυθηρα
Dagboek Jean Bingen, Kythira 1962.
(september 2005)
Zondag 28 januari 1962, vertrek vanaf station Arnhem om ca 10.15 uur.
Samen met mijn studiegenoten Erik Boekaar, die gedurende 6 maanden m’n kamergenoot zal zijn, Wessel Breunisse en Martin Klerkx. We reizen naar Kythira, een eiland in Griekenland, waar we als studenten weg- en waterbouw een half jaar stage gaan lopen voor de HTS uit Arnhem. Na een lange en zorgvuldige selectieprocedure zijn wij vieren uit de kandidaten uitgekozen. Korte broeken dragen zou niet gewenst zijn, vrije contacten met meisjes al helemaal niet, het eiland zou dor, droog, kaal zijn en afgelegen liggen.
’s Avonds om 22.00 u moeten we overstappen in München, volgende dag via Zagreb naar Beograd. Onze slaapcoupé krijgt een mankement, we zoeken een andere wagon met al onze bagage. Martin heeft een 1e klas ticket, maar we moeten zitten op al onze bagage, of gaan liggen in de zeer smalle bagagerekken. De grens met Griekenland passeren we op dinsdag 30 januari om ca 08.00 uur. Er ligt sneeuw, dus even sneeuwballen gooien. Aankomst te Athene om ca 18.00 uur, het is al donker. We hebben dan ongeveer 56 uur in de trein gezeten. Opgewacht door de heer en mevrouw Koksma. Zij leiden een ontwikkelingsteam van de Wereldraad van Kerken op het eiland Kythira. We overnachten in Guesthouse Clio Nathan, Odos Apollonos 18, vlak bij het Plaka.
Woensdagochtend 31 januari om 10.00 uur vertrek per stoomschip Myrtidiotissa vanuit Piraeus naar Kythira.
Schitter zolang gij leeft,
Geef niet toe aan verdriet
Het leven is maar weinig waard
En de tijd eist z’n tol.
In welke vreemde taal, (of onzin: Hò -son, dzêz phái nou, mê- den hó-lôs su lu- põu pròs o- lí- gon es- tì tò dzên tò té- los ho khró-nos ap- ai- têi) en van wie heb ik dit gedicht overgenomen?
(Φορέστε καλά, ξεχάστε να ξεχάσετε να πάρετε το δικό σας δώρο από την τωρινή σας ατμόσφαιρα)
Draag het goed! vergeet, u bent vergeten te nemen uw cadeau uit uw eigen sfeer (vrij vertaald)
Onderweg worden een paar kleine plaatsjes aangedaan, maar nergens kunnen aanleggen, overal werd op de rede geankerd.
Aankomst in Kapsali op donderdag 1 februari omstreeks 01.30 uur. We ankeren op de rede. Geen aanlegsteiger, maar met enige golven overstappen in kleine roeibootjes bovenop de bagage. Taxi’s brengen ons naar Chora, waar het kantoor en teamhuis zich bevindt. Wij delen met z’n vieren een huis achter het kerkje Agia Anna, met vanaf het balkon een fantastisch uitzicht op de baaien van Kapsali. Na een uurtje gaat al het licht uit. Na het ontbijt en kennismaking met Keimpe Jellema, gaan Erik en ik met de heer Koksma in de Jeep naar Potamos en komen met de Peugeot stationcar terug. ’s Middags verkennen we te voet de omgeving rond de burcht van Chora. Op vrijdag richten we ons verblijf wat in, ’s middags doen we wat opmetingen in de haven van Kapsali. De avond wordt met zang in het teamhuis doorgebracht. Mevrouw Koksma kan uitstekend zingen en de heer Koksma goed piano spelen.
Zaterdagmiddag 3 t/m maandag 5 februari lichte koorts i.v.m. uitwerking pokkeninjectie.
Zondag 4 februari ziek in bed, evenals maandag.
Dinsdag 6 februari, ontbijt op bed van Irini, 17 jaar oud en onze in het teamhuis inwonende Griekse hulp in de huishouding, ik krijg m’n eerste taalles Griekse getallen.
Woensdag 7 februari begonnen met terreinopmeting boven Kapsali. Klaar op 20 februari.
Zaterdag 10 februari dansfeest in Karavas. De wijn vloeide rijkelijk. Met z’n zevenen in de Peugeot in het stikke stikke donker terug naar Chora.
(Klik op een foto om deze te vergroten)
Zondag 11 februari “opgraving” met z’n allen op het Kastro, op zoek naar knekels in een kerkje.
15 – 16 – 17 februari uittrekken materiaalhoeveelheden t.b.v. het hotelplan boven Kapsali, ook op de 12e. Op vrijdag 16 februari met Keimpe Jellema (hij spreekt al wat Grieks, hij krijgt les van een Griekse onderwijzeres, Chrissi Fevga. (Erik heeft haar in 1964 in Amsterdam nog gesproken, toen zij een bezoek aan Keimpe had gebracht. Ina en ik hebben haar en een gemeenschappelijke Nederlandse vriendin in augustus 2001 een aantal dagen op Kythira rondgereden) en z’n Puch naar Agia Pelagia, mijn motorscooter (150 cc) van het Nederlandse merk Bitri ophalen, maar vanwege lekke band laten staan. De scooter was al eerder in Arnhem op de trein gezet en vanuit Athene naar Piraeus gebracht en met de boot naar Agia Pelagia gestuurd. Vervoer op het eiland is schaars, meegebracht eigen vervoer is dus een uitkomst. Bij Dokana krijgt de Puch een lekke band, wij worden door de heer Koksma opgehaald. De volgende dag terug en wiel van de Bitri verwisseld.
Zondag 18 februari naar Paleopolis en via Mitata terug. Onderweg sinaasappelen van de boom geplukt. Maandag opmetingen boven Kapsali. Dinsdagmiddag 20 februari dieptepeilingen in kleine baai van Kapsali (Piso Yialo) met motorbootje van Manolli Dapontes, samen met z’n broer Vironas directeur van het plaatselijk elektriciteitsbedrijf. Verloop van de rotsen ingemeten. Op 21 februari is de theodoliet in een onbewaakt ogenblik omgewaaid en moet voor reparatie worden opgestuurd! Martin maakt topografische tekening van onze opmetingen in Kapsali.
Zaterdagavond 24 februari dansavond in Chora. In de winter worden in vele plaatsjes dit soort evenementen georganiseerd. Middels gekochte gekleurde plastic fiches kunnen we hapjes en drankjes krijgen.
Zondag 25 februari via Trifilianika en jonge Griekse gids te voet naar Paleochora, door kloven geklommen en hier en daar in de grond gewroet. Maandag en dinsdag hele dag lichtdrukken op het balkon en tekeningen vouwen. De sterkte van het zonlicht is bepalend voor de duur van de belichtingstijd om een goede afdruk te maken, dus bijna altijd zijn er verschillen in afdrukkwaliteit. Het lichtgevoelige afdrukpapier wordt op een gebogen houten ondergrond gelegd, hierop de af te drukken tekening, daaroverheen een glasplaat die met klemmen op de gebogen ondergrond wordt vastgezet. Een enkele keer begaf de glasplaat het. Op woensdag 28 februari naar Areï, hier voor fam. Kondos (heer en mevrouw met oudere ongetrouwde dochter Martha: zij is later toch getrouwd en één van haar dochters is werkzaam in het kantoor van de notaris in Chora waar wij in juli 2005 haar hebben leren kennen) een badkamer aanleggen, oude troep opruimen, sleuven voor afvoer vuilwater. Dit werk duurt tot zaterdag 10 maart. ’s Avonds 28 februari op audiëntie bij de bisschop. Op zaterdag 3 maart met Erik en de scooter, bovenlangs Manitochori, op weg naar het klooster Agia Elesa (scooter via een ezelsnelweg omhoogduwen). Benzine tanken in Livadi, handpomp, wordt in gallons gemeten!
Zondag 4 maart het klooster Myrtidiotissa bezocht. ’s Middags op theevisite bij dokter Kasapis en zijn vrouw. Hij spreekt Duits en heeft vaak voor de familie Koksma vertaald en hen Griekse les gegeven. ’s Avonds bij bisschop Meletios (spreekt ook Duits) met het hele team een uitgebreide maaltijd aangeboden gekregen. Dinsdag 6 en woensdag 7 maart ’s avonds maskerade. Keimpe en Erik krijgen hond voor de Puch op 9 maart, maar het loopt goed af. Zaterdagochtend alleen naar Areï. Zaterdagavond feest in Chora. Kopen voor bijna niets fiches voor kleine glaasjes wijn. Wij zingen Hollandse liedjes en krijgen dan weer fiches! Vooral Martin kende deze liedjes.
Zondag 11 maart echte rustdag, ’s middags volksdansen gekeken, ’s avonds aan verslagen gewerkt. Maandagochtend 12 maart met het hele team en andere dorpelingen naar Paleopolis voor een picknick. Keimpe en ik op de Bitri. Keimpe zoekt z’n Griekse vriendin Chrissi Fevga in Avlemona en daarna in Diakofti, maar eerst gaan we op zoek naar resten van de tempel van Afroditi, maar zien na een klim- wandelpartij slechts een paar zuiltjes in een oud kerkje (in 2005 probeer ik via een archeoloog die de sleutel van het kerkje Agios Kosmas in bezit zou hebben hier weer binnen te gaan kijken). Op woensdag 14 maart gaan we naar Agia Anastasia. Hier verrichten we opmetingen voor het terrein van de heer Koksma. Irini haar vader ent perenboompjes. Dit terrein moet een proeftuin van het team worden, als voorbeeld voor de eilandbewoners.
Vrijdagavond 16 maart vieren we mijn 21e verjaardag in ons huis met dansen en zingen en natuurlijk wijn. Zaterdagmiddag ontkisten we in Areï de buitenrand van het dak, ’s avonds eten we in Logothetianika.
Zondag 18 maart ’s middags naar Livadi, rondgang Zwarte Madonna, ’s avonds dansen. Nina Fatseas, mocht ik daar wel mee praten? Zeer snel daarna ging ze naar Australië. Maandagmiddag spelen we volleybal tegen het gymnasium, verliezen grandioos. Dinsdag 20 maart beginnen we de opmetingen voor de waterleiding in Livadi, ’s avonds vieren we Martin’s verjaardag. Het is vastentijd, maar niet voor ons, we eten 5 gebakken eieren bij de heer Kassimatis, Stratis Dzannes uit Australië tolkt voor ons. Heb Nina op zaterdagochtend gezien. Ga met Wessel in Areï verder ontkisten, ’s middags spelen we voetbal tegen het gymnasium.
Zondag 25 maart met Martin via Katouni naar het strand van Kombonada. In het verenigingsgebouw van Chora ’s middags een opvoering van de lagere school, het is 25 maart, bevrijdingsdag. ’s Avonds eten in Karvounades. Maandag 26 maart worden we de weg opgestuurd, meten met theodoliet de weg van Kalamos richting Chora. Op dinsdagmiddag zijn we weer in Areï, muurtje opmetselen en grindnesten in het betonnen dak uitgehakt. En weer heb ik Nina gezien! Woensdag hebben we een twist omtrent de wenselijkheid van een raam in de badkamer in Areï, Erik krijgt een steen op z’n teen! Donderdag 29 maart zoeken we materiaal voor de bouw, maar mastoras Kosmas in Mylopotamos kan ons niet helpen. Alleen op de terugweg met de scooter naar Chora, steekt in Livadi Yiannis Fatseas, een ongeveer 10-jarige jongen plotseling de weg over. We gaan beiden tegen de grond, maar mankeren gelukkig niets ernstigs (hij is later getrouwd met Ineke, een Nederlandse, en hebben samen het hotel A. in Livadi). Ik ben wel erg stijf en blijf daarom van vrijdag t/m maandag in Areï overnachten. Dit is niet naar de zin van de familie Koksma, ik onttrek mij aan het teamgebeuren! Martin waarschuwt mij op maandag, er wordt met naar Nederland terugsturen gedreigd. Vooral mw. Koksma is boos, maar het wordt weer bijgelegd op maandagavond 2 april. De heer Kondos leert mij een aantal werkwoorden en de vervoegingen, maar hij vindt dat ik katherevousa en geen dimotiki moet leren. Als ontbijt krijg ik geroosterd brood met vijgenjam. Ook zelfgemaakte yoghurt.
Op zaterdagmiddag 31 maart wandel ik in de buurt van Areï in de droge rivierbeddingen.
Zondag 1 april vind ik vanuit Areï een route naar de kloof beneden Mylopotamos, vanaf de waterval bij de Neraïda, café-bar taverne, richting zee. Langs het stromende water zijn diverse ruïnes van huizen en molens te zien, ook stenen bruggetjes. (Het duurt tot 1997 voordat ik hier samen met mijn kinderen en schoonzoon, vanaf richting zee al klimmend en klauterend de kloof omhoog, voor het eerst weer ben teruggeweest! Opnieuw in 2001 hebben wij deze tocht gemaakt, nu is onze schoondochter ook van de partij. In het begin van 2005 is het oude pad vanaf de begraafplaats vrijgemaakt en kunnen eilandbewoners en toeristen gemakkelijk in de kloof afdalen. Dit is voor het eiland een geweldige toeristische attractie geworden.)
Tot vrijdag in Areï gewerkt, op 6 april wandelen we door de kloof bij Fratsia, beneden Agia Kyriaki, op zoek naar voldoende water voor de waterleiding. Dit doen we ook op zaterdagmorgen.
Zondag 8 april maken we een excursie naar Pitsinianika, Kalokerines, Mylopotamos en bezoeken het Venetiaanse Kastro van Kato Chora. ’s Avonds eten we uitgebreid bij de familie Gianniotis in Kato Livadi. Maandagochtend doen we opmetingen aan de baai van Kapsali voor de uitbreiding van de aanlegsteiger. ’s Middags gaan Keimpe en ik naar Karvounades, het kale dorpsplein opmeten. Door het vele eten weeg ik ondertussen circa 83 kg!
Een paar dagen verschillende werkzaamheden gedaan o.a. bij het kerkje Agia Kyriaki. Als het te gek regent blijven we thuis. Op vrijdag 13 april willen we in Fratsia bij de grote kerk beginnen met opmetingen voor een topografie t.b.v. waterleiding voor het dorp. De bijen verjagen ons! (Pas in 1967 zal een ander team dit dorp opmeten.) Keith Brown, Australiër, is van 13 t/m 15 april op bezoek bij ons.
Zondagavond 15 april met Keith per scooter naar Myrtidia, in de middag naar Kapsali, ’s avonds eten we met z’n allen bij Wanjella, de taverne boven de platia in Chora. Zij verzorgden ook het eten voor de bisschop.
Op maandag maken we betonberekeningen voor een aanlegsteiger. De heer Metzler (op bezoek van een team uit Ioannina?) doet het team een voorstel voor een excursie naar Ioannina. Dinsdag 17 april pakken we de kisten uit die de Wavin (een bedrijf dat in Hardenberg, Nederland, plastic waterleiding maakt) ons heeft gestuurd. Martin en Wessel hebben in Nederland reeds een cursus pijpfitter op de fabriek gevolgd. Plannen voor een excursie naar Ioannina met de Paasdagen worden besproken. Met Wessel naar Fratsia, onze lege fles weer met sipoera laten vullen (de zoon van deze gulle gever studeert in Aachen, Duitsland. Op de terugweg naar Nederland zal ik bij hem langsgaan). Woensdag begeleid ik een vrachtwagen met plastic waterleidingbuizen naar Potamos. Donderdag, vrijdag en zaterdag werkzaamheden voor de waterleiding in Logothetianika en Potamos.
Zondag 22 april eigen kerkdienst in teamhuis.
Maandagochtend 23 april sta ik al om zes uur ’s ochtends in Logothetianika bij het beton storten (3 cement + 4 zand + 8 grind gemeten in blikken van 22 x 20 x 34 cm met circa 40 liter water) voor de watertoren, ook op dinsdag ben ik hierbij aanwezig. Ik zorg er voornamelijk voor dat de betondekking wordt aangehouden. Gelijk met het betonstorten wordt de bekisting plank voor plank opgetrokken. Op nuchtere maag sipoera gedronken.
Paasvakantie 25 april t/m 6 mei:
Op woensdagmiddag 25 april vertrekt het hele team met de auto en ik met de motorscooter met de kaïki naar Neapolis. Slapen in onze slaapzakken aan het strand. Koud.
Via Sparta, bezoek aan Mistras, rots van Lycurgus (?), over nog niet verharde weg naar Kalamata. Irini rijdt een uurtje als passagier met mij mee. We gaan door naar Megalopolis, de auto een flink eind vooruit. Het wordt al schemerig, ik stop en vraag of er al een auto voorbij is gekomen (dat kon toen nog met zo weinig verkeer). Ik besluit maar te wachten. Als het goed donker is komt inderdaad de auto teruggereden op zoek naar mijn scooter die langs de weg staat. Die nacht blijf ik bij de mensen slapen waar ik zat te wachten (in Derveni bij fam Nikolaos?). We slapen in één kamer, het gezin met een kind in één bed, ik onder dekens van hen op een bank. De volgende ochtend vroeg door en op zoek naar de andere teamleden voor het ontbijt. ’s Middags sta ik stil bij een bushalte, een echt blond en knap meisje moet erg lachen als ze mij ziet met m’n motorhelm op. Wat later neem ik een liftende agent een eind mee achterop. Vrijdagmiddag bezoeken we Olympia en de volgende ochtend het museum. Zaterdagmiddag arriveren we in Kato Figalia bij de familie van Stanasi Althanius, een vriend van de Koksma’s. Hier vieren we het Paasfeest, een lam aan het spit, veel wijn, mooi weer en zwemmen, vooral Erik moest en zou het koude water in. Maandag 30 april gaan we naar Krestena, Keimpe heeft hier bij Yiannis Zerlendes het Paasfeest gevierd. We lunchen allen samen. (Vele jaren later ben ik met Ina bij de familie Althanius een keer op bezoek geweest en nog weer jaren later ook bij Yiannis Zerlendes, bosbouwer van het gouvernement op Kythira, in Krestena langs geweest). Via Pyrgos gaan we naar Patras en slapen in de jeugdherberg. Dinsdagochtend 1 mei met de veerboot van Rion naar Anti-Rion. We blijven kamperen op het Kastro in Arta, bezichtigen de oude metselwerkboogbrug met de legende van het ingemetselde meisje en vieren ’s avonds in een restaurant de verjaardag van Wiesje Vorhauer-Koksma. Een hagelbui maakt ons de volgende ochtend wakker, regenkleding is nodig. We ontbijten een eind verderop langs de weg. Regen onderweg. Tegen de middag arriveren we in Ioannina en bezoeken de minaret in de oude Turkse stad. ’s Middags bezoeken we het dorpje Varyades, waar Melvina, een jonge vrouw van de Filippijnen, onder zeer armelijke omstandigheden voor de Wereldraad werkzaam is.
We overnachten in het teamhuis in Ioannina. Donderdagochtend bezoeken we de grot van Perama en de Turkse stad, ’s middags gaan we naar het amfitheater van Dodoni. De andere teamleden blijven nog een nacht in Ioannina, ik ga alleen op weg naar Athene. Ik overnacht in een hotelletje in Amfilochia (25 Drachmen) en eet (voor 15 Drachmen) ’s avonds kokoretsi (darmen gevuld met allerlei orgaanvlees), het is per slot van rekening Pasen. Vrijdagmiddag kom ik aan in Athene, ik ben over het Kanaal van Korinthe gereden zonder me dat te realiseren! (Een jaar later, nu met Hans Mouw en de Bitri op scooter-vakantie in Griekenland let ik wel beter op). Op zaterdagochtend wordt onze verblijfsvergunning verlengd, ’s avonds eten we bij Bacchus in het Plaka, Irini’s vader is ook aanwezig.
Zondag 6 mei vertrekken we met de Myrtidiotissa vanuit Piraeus naar Kythira.
Maandagmiddag 7 mei begint het werk weer, eerst naar Potamos, dan Karavas en tenslotte Logothetianika. Dinsdag leggen we buizen, ’s ochtends in Potamos en ’s middags in Logothetianika. Woensdag 9 mei beginnen we in Diakopoulianika, Karavas. Erik rijdt met de jeep omdat we het waterpasinstrument nodig hebben om een lengteprofiel te maken van de bron Mangano tot naar de plaats van het nieuwe waterreservoir aan de overzijde van de kloof net boven Diakopoulianika. Met een tolk en een gids van de gemeente gaan we naar de bron. Later verken ik per scooter de omgeving. Donderdagochtend eerst naar Logothetianika, het dak van het waterreservoir wordt gestort. In Potamos de lunch gebruikt. In Karavas afspraken gemaakt met een aannemer (Tzortzopoulos). ’s Avonds eten we bij Wanjella in Chora. Vrijdag leggen we buizen in Potamos. Zaterdagochtend hebben we een gesprek met de burgemeester en secretaris van Karavas. We bepalen het tracé vanaf de bron tot aan het beekje, waar een brugconstructie zal moeten worden gemaakt. ’s Middags met Wessel muren gepleisterd in Areï.
Zondagochtend 13 mei onderzoeken we een grot bij Potamos, ’s middags snorkelen we in Kapsali. Keimpe, Erik en ik per scooter terug naar Chora. Na het eten gaan Erik en ik weer terug naar Kapsali.
Maandag 14 mei eerst een werkbespreking, daarna ga ik naar Karavas en Krio Neri waar vanaf een bronnetje een paar honderd meter buis moet worden gelegd. Lunch bij de secretaris van Karavas. Voordat ik terugga eerst langs het sleuven graven bij de bron Mangano. In Potamos kom ik de Koksma’s tegen. We gaan weer bij Krio Neri kijken. Scooterproblemen, laat deze achter in de garage van Panayiotis Paskalis in Potamos en ga met de Koksma’s mee terug naar Chora. Dinsdag met Martin per jeep naar Potamos, buizen leggen, ’s avonds eten we bij Wanjella in Chora. Woensdag 16 mei eerst wat buizen leggen in Potamos, dan met de heer Koksma naar Karavas en de sleuven bekeken die vanaf de bron zijn gegraven. ’s Middags lunchen in Potamos, daarna een bezoek aan het ziekenhuis, de heer Kondos (?) en weer buizen leggen. ’s Avonds hebben we een feestmaaltijd bij de familie Koksma. Donderdag buizen leggen in Potamos (van wie kwam de kreet “wij willen geen vreemdelingen zolang wij Griekse ingenieurs hebben”?). Fam. Koksma is naar Athene vertrokken. Vrijdag 18 mei, Keimpe is jarig. Wij leggen buizen in Potamos. De bisschop wil buizen voor het ziekenhuis (foto). Ik schud hem stevig de hand, i.p.v. zijn ring te kussen en maak bezwaren. De heer Koksma moet dit later dus corrigeren. ’s Middags ga ik op de brommer van Keimpe naar Karavas en ontmoet Dimitrios (Mimi) Souris in Diakopoulianika (Mimi is onze gastheer bij de werkzaamheden in Diakopoulianika maar is een jaar later veel te jong overleden. Hun toen 5-jarige nichtje Maria is naar Amerika geëmigreerd en heb ik na 22 jaar voor het eerst weer in Karavas ontmoet. Nog een keer, vele jaren later, bij een doopfeest van een kleinkind van onze vrienden Nicos en Ourania Paflakis, samen met haar toen zeer verlegen 14-jarige dochter.) Hier wordt gewerkt aan de sleuven vanaf het te bouwen waterreservoir. Op zaterdagochtend in Karavas de hoogte van de bron overgebracht naar het reservoir. Via Agia Pelagia naar Potamos, Panayiotis Paskalis zal stalen flenzen, voor buiskoppelingen, voor Karavas maken. ’s Middags zwemmen. Angelika, ons buurmeisje in Chora heeft mijn sokken gestopt.
"1962 Hospital Potamos, zie de foto hierboven. Rechts van de weg de open sleuf voor de te installeren pvc buis. Martin Klerkx staat helemaal rechts, hij had de supervisie voor het Team in Potamos. In het wit naast hem de voornaamste arts van het ziekenhuis. De bisschop staat in het midden. De man met bril en witte baard is dhr. Kondos uit Areï. Het Team zou alleen de hoofdleidingen leggen en daarna zou het dorp/gemeente de huisaansluitingen verzorgen. Die middag later wordt ik bij de Bisschop gevraagd. Hij steekt zijn hand uit die ik vriendelijk schudt. Van het zijn ring kussen had ik geen weet! Of er een aansluiting naar het ziekenhuis wordt gelegd? "Nee hoor, dat doen we niet", geef ik als antwoord. Bisschop reuze boos en roept Koksma 's avonds ter verantwoording. Die moet praten als Brugman, een Griekse Bisschop is hoe dan ook niet gewend een afwijzing van wie dan ook op een vraag te moeten incasseren. Maar toen in 1966 eindelijk artesisch water beschikbaar kwam, moest eerst het ziekenhuis worden aangesloten voordat het dorp water ging krijgen.
Op zondag 20 mei gezwommen en met geleend harpoengeweer op vissen gejaagd. ’s Avonds een glas wijn gedronken op mijn moeders verjaardag.
Maandagochtend in Potamos buizen gelegd. Dinsdagochtend 22 mei 500 m dia 75 mm en 40 m dia 50 mm plastic waterleidingbuis per vrachtwagen naar Karavas begeleid. Dit was voor het eerste stuk vanaf de bron. We rijden met 8 man in de jeep terug naar Chora. Familie Fischer (de Steeg) zal deel van mijn bagage al vast mee terugnemen naar Nederland. Ik krijg een nieuwe scooterband. Woensdagochtend, met nogal pech onderweg, plastic buizen naar Potamos gebracht en ook buizen geïnstalleerd. Paspoort naar Athene gestuurd voor een verlenging.
Donderdag met Erik en jeep naar Kapsali voor de kleinere buisdiameters die naar Potamos en Karavas moeten (Nikos Kalogridis?). De scooter is weer klaar bij Pieter in Potamos en met Martin ga ik naar Chora terug. Familie Oskamp komt ’s avonds bij ons op bezoek. Vrijdag eerst met scooter naar Kapsali, buizen op vrachtwagen voor Karavas, Krio Neri en Potamos. Naar Logothetianika en met Martin en jeep naar Areï, hier balkjes aangebracht en wat pleisterwerk. De heer Koksma komt met ds. Oskamp hier op bezoek langs. Terug naar Logothetianika en Potamos. Op zaterdag met Martin per scooter naar Potamos, Karavas. ’s Middags met Erik en scooter naar Mitata, Paleopolis en klooster Agia Moni. Het is koud op de terugweg via Aroniadika.
Zondagochtend 27 mei kerkdienst. Daarna met Erik per scooter naar Kapsali. Te koud, dus maar terug naar huis. In Chora gymdemonstraties bekeken. Koffer naar fam. Fischer gebracht. Eten bij Wanjella.
Maandagochtend naar Mylopotamos, gesprek aannemer i.v.m. zinkput voor fam. Kondos in Areï. Houten kozijnen en luiken voor Areï. Scooter heeft weer te veel stof op rotor. Ik ga te voet naar Logothetianika. Met Wessel en de jeep naar Karavas, sleuven uitdiepen. Hout in Areï gehaald en naar Mavros gebracht. 2 Arbeiders uit Mylopotamos à 70 drachmen per dag voor Areï. Dinsdagochtend per jeep naar Mylopotamos, arbeider naar Areï, scooter gesleept naar Potamos, hier buizen leggen. Scooter gemaakt, naar Areï voor de zinkput. Het is warm, we slapen buiten en verslapen ons de volgende ochtend. Eerst naar Mylopotamos, arbeider ophalen voor het werk aan de zinkput. In Potamos buizen leggen, daarna naar Karavas. In Areï nog wat pleisteren. Donderdagochtend met Martin op scooter naar Kapsali, buizen worden ingezegend door de bisschop. Daarna samen naar Karavas en weer naar Potamos, hier buizen gelegd. Pieter heeft scooter weer schoongemaakt en zal flenzen op de afsluiters voor Karavas gaan maken. ’s Avonds het luchtbed van Erik geplakt. Vrijdagochtend 1 juni eerst weer naar Mylopotamos, jongeman voor zinkput in Areï. Dan naar Potamos, buizen gelegd. ’s Middags naar Karavas (2 emmers, waterpomp en brander). Langs Areï voor de zinkput. ’s Avonds rijdt Wessel mee terug vanuit Kapsali. Zaterdagochtend naar Mylopotamos, 2 man op scooter naar Areï gebracht. Naar Karavas, de bron Mangano, afsluiter heeft lekkageprobleem. Terug naar Areï, arbeiders naar Mylopotamos. ’s Avonds bij Wanjella gegeten.
Zondagochtend 3 juni kerkdienst. Daarna zwemmen in Kapsali. ‘s Middags aan verslag gewerkt. We vinden een vuurworm. Mevrouw Koksma op weg naar Nederland. Maandagochtend 2 man uit Mylopotamos naar Areï en ’s avonds weer teruggebracht. Bij de bron in Karavas buizen gelegd en doorgespoeld, foto’s gemaakt van bruggetje over beek. Bij Christos in Chora een brander met gasfles georganiseerd. Dinsdagochtend (per jeep cement) weer 2 man uit Mylopotamos naar Areï en ’s avonds weer teruggebracht het deksel van de zinkput is klaar. In Karavas buizen gelegd en sleuven aangeaard. ’s Avonds koop ik een harpoengeweer voor 7 $. Woensdagochtend naar Potamos, dan Diakopoulianika. Hier is de compressor, plaats van watertoren en tracé buizen uitzetten. In Potamos eten, daarna buizen leggen. ’s Avonds de watertoren van Karavas besproken. Donderdag is een vrije dag! Met Erik per scooter naar Agia Pelagia, daar gegeten en harpoen ingewijd. ’s Middags laat in Kapsali inwijding van vissteiger. Vrijdagochtend via Logothetianika naar Potamos, scooter voor reparatie achtergelaten. Met de heer Koksma naar Karavas. Bespreken opdracht voor het maken van een tekening voor het waterreservoir. Dan terug naar Potamos, buizen gelegd met Martin, lunch, en weer terug naar Karavas en hier T-stuk en buizen gelegd. Doorstroming getest, bron ligt nog hoger dan dit punt. Naar Trifilianika, broek gemaakt. In Potamos vraagt de bisschop een aansluiting voor het ziekenhuis. Aansluitingen zouden wij in principe niet maken. Zaterdag in Potamos ringen gehaald voor Karavas. De huizen van Diakopoulianika bij het buizentracé (tekening van Jurjen Koksma uit 1960 na samen met Annie Koksma een waterpassing te hebben gemaakt) ingetekend. Wat moest ik op de terugweg in Trifilianika? ’s Avonds een feestavond.
Zondag 10 juni eerst kerkdienst, daarna Kapsali, gezwommen. In de namiddag begonnen koffer te pakken. ’s Avonds bij Wanjella gegeten.
Maandagochtend, zoals wel vaker, wachten we eerst op de post. Daarna met jeep (zelf gereden) naar Potamos (gereedschap opgehaald) en door naar Karavas. T-stuk gelegd en buis gebogen. Aansluiting/verbinding voor ziekenhuis in Potamos (foto’s). Organiseren een vrachtwagen voor de buizen die naar Krio Neri moeten. Dinsdag uit Potamos flenzen en S-bochten meegenomen voor Krio Neri. Een bewoner van een huis boven Krio Neri heeft een niet werkende transistorradio. Of ik daar niet eens naar wil kijken. Zowaar lukt het mij een loszittend draadje op te sporen en weer vast te zetten. Radio speelt weer! In Diakopoulianika moeten de sleuven dieper worden uitgehakt. Bij de bron Mangano, aan de overzijde van het dal, buizen verder omhoog richting waterreservoir gelegd. Enkele technische probleempjes. Met jeep naar huis. ’s Avonds met de heer K. de wapening voor het waterreservoir doorgesproken. Op woensdag in Diakopoulianika de sleuven in de helling gedicht. Van bovenaf begonnen met het hakken van sleuven. Het plan voor het reservoir wordt omgegooid. De donderdag gebruik ik voor het maken van de tekening voor het waterreservoir. Op vrijdag worden de buizen naar Krio Neri gebracht, ter plaatse wordt een kleine betonnen opvangbak gestort. In Diakopoulianika circa 170 m buizen gelegd. Zaterdagochtend worden de sleuven dichtgemaakt. In Krio Neri maak ik wat foto’s.
Pinksteren: Zaterdagmiddag 16 juni gaan we met z’n vieren naar Diakofti. De heer Fatseas van het benzinestation Purfina uit Fatsadika heeft ons gevraagd dieptemetingen in de baai te doen om te zien of er een kleine overslagtanker kan worden gelegd. We overnachten in het Agia Moni klooster.
Zondag 17 juni, we meten de kustlijn in van Makrikythira. ’s Middags schiet ik met de harpoen een murene (foto). Erik brengt op blote voeten tussen de scherpe rotsen door de harpoen met murene aan land. Maandag doen we dieptemetingen, gaan laat in de middag terug naar Chora en eten bij Wanjella. Einde Pinkstervakantie.
Dinsdag weer naar Karavas, buizen leggen. Woensdagochtend in alle vroegte in Krio Neri met de heer Souris 210 m diameter 75 mm buizen gelegd en ’s middags nog eens 40 meter. Donderdag weer buizen leggen in Diakopoulianika, circa 180 meter. In Fatsadika krijgen we ’s avonds geld van Purfina voor onze opmeting in Diakofti. Op vrijdag met Wessel en Erik via Potamos, Diakopoulianika naar Krio Neri (en hebben toen bij Adriana in Ameriali gegeten: foto). Zaterdagochtend naar Krio Neri, in Potamos scooter van stof ontdaan en benzinetank gespoeld. Door naar Diakofti, hier gezwommen.
Zondag 24 juni, verslag gemaakt, gezwommen in Kapsali. ’s Middags laat met z’n allen naar Logothetianika, daarna Potamos en Karavas. Dansen in Ameriali. Iemand schreef in mijn agenda: ”meisje wilde uit met Jannie, maar dat mislukte. Niet gedanst. Voor mij een lulfeest, voor Erik ging het wel, eindelijk weer lichtelijk aangeschoten (onduidelijke handtekening Jannie)”. Een Griekse jongeman zei mij dat ik niet met een zekere jongedame moest aanpappen, want een vriend van hem, met een groot mes, had een oogje op haar. Waar ik niet zeker van was, was of Erik deze jongeman niet had opgestookt dit mij te zeggen, ik heb het dus maar voor kennisgeving aangenomen en mij er later niets van aangetrokken.
Maandag via Potamos naar Krio Neri (2 foto’s gemaakt), trompen en lijmen. In Potamos eten en weer terug naar Krio Neri. Thuis bij het bewuste meisje van zondagavond vindt haar vader dat ik maar in Athene moest gaan studeren en een Griekse vrouw trouwen (en dat heeft hij later diverse keren herhaald). Dan komt Tasoela, want zo heet zij, ten tonele. Ik maak alleen een paar foto’s van haar, tja wat kun je anders dan voorzichtig zijn na zo’n opmerking van haar vader (het waren toen andere tijden). Dinsdag sta ik zeer vroeg op, ontbijt in Potamos. In Diakopoulianika 130 meter buizen leggen. Eerste kennismaking met Theodoros Sougiannis, die voortaan de verbindingsman is voor het dorpje Karavas en waar ik meestal tussen de middag blijf eten (tot de dag van heden zijn Ina en ik bevriend gebleven met zijn familie). Woensdag opnieuw in Potamos ontbeten, kranen geplaatst in Krio Neri. In Karavas T-stuk voor een huisaansluiting geplaatst. ’s Middags zwemmen. Donderdagochtend in Potamos ontbeten, in Diakopoulianika beugels geplaatst, huizen ingetekend i.v.m. plaatsen van de huisaansluitingen. ’s Middags zwemmen. ’s Avonds eten bij familie Gianniotis in Kato Livadi (ouders van Irini). Vrijdag vanuit Potamos gereedschap met de jeep naar Karavas gebracht. Daarna met scooter naar Karavas, T-stuk en buizen gelegd. Zaterdag buizen rijden naar Karavas, daarna buizen gelegd. Laat in de middag in Platia Ammos gezwommen. In Kapsali een feestje van de postdirecteur.
Zondag 1 juli, godsdienstoefening. Via Agia Pelagia, Karavas naar Platia Ammos, gezwommen en aantal vissen geharpoeneerd. In Chora heeft Wanjella een grote vis voor de heer Koksma afgegeven. ’s Avonds Martin weggebracht naar de boot, hij gaat terug naar zijn Ellen in Nederland, en mevrouw Koksma van de boot gehaald, jeep teruggereden.
Maandag in Karavas buizen gelegd, werkafspraken met de burgemeester (Triantafilos) gemaakt. Dinsdag Erik en ik met jeep naar Potamos, flenzen en afsluiter voor Diakopoulianika en Krio Neri. Later in de middag foto’s van Tasoula en haar moeder en hun koeien gemaakt. Op woensdag een kapotte flens in Potamos laten maken. In Diakopoulianika sleuven maken en andere dichtscheppen. Foto’s van Popi en Maria, circa 5-jarige meisjes. Met Erik en Wessel buizen leggen vanaf reservoir. We eten in Ameriali bij Adriana (foto’s Adriana en Zafiroula). Zwemmen in Platia Ammos, vissen geharpoeneerd. Weer terug langs Diakopoulianika. Donderdag sleuven dichtgooien in Diakopoulianika, verbinding gemaakt voor huisaansluiting vlak bij de kerk. Zwemmen in Platia Ammos. Bij Pieter Paskalis in Potamos 2 T-stukken opgehaald. Op Vrijdag in Diakopoulianika sleuven dichtgooien, bocht verlegd, bij Ameriali gegeten. In Platia Ammos geslapen en gezwommen. ’s Avonds bij Wanjella gegeten. Zaterdagochtend leggen Erik en Wessel in Karavas de laatste buizen bij het waterreservoir, ik leg buizen bij de huizen rechts van de grote poort. ’s Middags zwemmen in Kapsali. We nemen afscheid van Wessel.
Zondag 8 juli, eerst verslag schrijven, dan naar Platia Ammos, eten bij familie Krithari. Laat in de middag naar Ameriali, gedanst en wat gedronken.
Maandagochtend brengen we 50 meter buizen diameter 50 mm naar Agia Pelagia. In Karavas met de brander buizen trompen. We eten in Chora, brengen daarna 50 meter buizen diameter 50 mm naar Kalamos. Peugeot heeft lekke band. Verslag afgemaakt, ’s avonds zijn we in Kapsali. Dinsdag Erik en ik met jeep en de compressor naar Karavas. Ontbijten bij Sougiannis. We leggen 50 meter buizen diameter 50 mm in Agia Pelagia, eten bij Ameriali en zwemmen in Platia Ammos. Woensdag in Potamos 3 inschroefstukken met verloopstukken geïnstalleerd en in Karavas buizen gelegd en sleuven laten dichtgooien. Eten bij Roeli’s taverne. In Platia Ammos zwemmen, foto’s van Adriana en Tasoula. Donderdag in Areï ontbeten. Werkzaamheden aan muur, 2 ramen, deur en buizen naar de zinkput. ’s Avonds etentje in Chora en afscheid van Keimpe. Vrijdag ontbijten bij Sougiannis in Karavas, buizen gelegd en leidingen schoongespoeld. Eten bij Ameriali. Met jeep naar Diakopoulianika. In Chora enig onderhoud aan scooter. Helpen bij brand blussen. Eten zeer laat bij Wanjella. Zaterdagochtend teken ik het waterreservoir voor Karavas. We leggen 40 meter buis in Potamos voor irrigatiedoeleinden. We bezoeken en nemen afscheid van Theodoros (agrofiligakis bijnaam Roeli) en Roela in Logothetianika.
Zondag 15 juli, ik ga alleen (?) naar Platia Ammos. Later op de middag nemen Erik en ik afscheid van Diakopoulianika (foto’s). ’s Avonds dansen in Ameriali met Tasoula en Pitsa, een andere zeer lange schone jongedame. Maandag gaan we “onze” projecten langs. Zwemmen daarna in Kapsali. ’s Avonds alle spullen inpakken. Dinsdag rondje Fratsia, Areï, Logothetianika, Potamos, Logothetianika, Karavas, Diakopoulianika, Ameriali, Platia Ammos, Potamos, Logothetianika en eten ’s avonds in Livadi, daarna nog even naar Kapsali. Op woensdagochtend nog lichtdrukken en verslag afmaken, daarna in Kapsali zwemmen. Bagagerek van de scooter laten lassen. Erik en ik gaan per motorscooter en onze resterende bagage via Corfu en Italië naar Noord-Italië, Lago di Caldonazzo, waar Erik’s ouders op een camping onze komst afwachten. Van daaruit ga ik alleen verder.
(Klik op de foto voor een vergroting)
Op woensdagavond 18 juli halfnegen vertrekken Erik en ik per kaïki naar het vasteland.
(We rijden via Lamia, Meteora, Ioannina naar Corfu, steken over naar Brindisi en op 29 juli komen we aan op de camping Caldonazzo, vieren Erik’s verjaardag op 2 augustus. Ik vertrek op 9 augustus naar Lecco, voor een bezoek aan m’n Italiaanse correspondentievriendin en op zondagmiddag 26 augustus arriveer ik thuis in Beekbergen)
Opmerking 1: de motorscooter Bitri was erg gevoelig voor stof en dat was er toen op Kythira in overvloed. Het elektrische gedeelte moest vaak ontstoft worden, anders gaf de bougie geen vonk.
Opmerking 2: de werkzaamheden die wij voor de waterleiding in de dorpen uitvoerden waren gecoördineerd met de gemeenten. Dit hield dus ook in dat wij tussen de middag gratis in een taverne, of bij mensen thuis, konden eten. Vooral in Potamos op de hoek tegenover de garage van Panayiotis Paskalis (sedert eind 2004 is hij opgenomen in het bejaardentehuis) kregen we heerlijk vers brood. Na het eten lagen we een uurtje in het stoppelveld achter de eetgelegenheid bij te komen van het eten en de hitte.
Opmerking 3: vooral het kafenion van Victor Panaretos werd door Martin en dus ook door ons, veel bezocht. Helaas is ook hij een aantal jaren later overleden. Toen Ina in 1978 een aantal dagen in het ziekenhuis van Potamos lag, t.g.v. een valpartij, was Eleni, een dochter van Panaretos, hoofd van de keuken. Ina kreeg daardoor iets ander eten dan de overige patiënten.
